Macro'nun elitist politikaları Fransa'yı sokağa döktü
Fransa'da sarı yelekliler tarafından akaryakıt zammını protesto için düzenlenen gösteriler, esasen toplumun genel anlamda hükümetin politikalarına yönelik artan tepkisini ortaya koyuyor.
PARİS (AA) Yusuf Özcan / Şerife Çetin Fransada Sarı yelekliler tarafından ülkedeki akaryakıt zamlarını protesto etmek için düzenlen ve şiddet içerikli görüntülere yol açan gösteriler, esasen Fransız toplumunun mevcut siyasi ve ekonomik düzene ilişkin memnuniyetsizliği ve tepkisinin büyüdüğüne işaret ediyor.
Fransa'da 17 Kasım'dan bu yana düzenlenen gösteriler nedeniyle bir yandan sokaklarda alevler yükselirken, diğer taraftan iş yerleri hasar görüyor. Fransız polisinin eylemcilere sert müdahalesi de dikkati çekiyor.
Sarı yelekliler kim?
Yaklaşık 10 gündür özellikle Fransanın başkenti Pariste boy gösteren protestocular, isimlerini giydikleri fosforlu sarı yeleklerden alıyor.
Geleneksel olarak Fransada gösteriler siyasi partilerin veya sendikaların çağrısı ve desteğiyle yürütülse de Sarı yeleklilerin halihazırda hiçbir parti ya da sendikaya bağlı hareket etmemesi dikkati çekiyor.
Bu durum, sosyal medya üzerinden organize olan sarı yeleklilere her siyasi görüşten ve yaştan insanın katılmasına imkan sağlıyor.
Öyle ki ülke genelinde yapılan anketler, toplumun yüzde 70inin sarı yeleklilere destek verdiğine işaret ediyor.
Yoğunluklu olarak orta gelirli kişilerden oluşan sarı yeleklilerin hükümetle müzakereleri yürütmek için 8 kişiden oluşan bir temsil heyeti bulunuyor.
Neden protesto ediyorlar?
Eylemciler, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron liderliğindeki hükümetin akaryakıta ek vergi koymasını protesto ediyor.
Fransa'nın fosil yakıtlara bağımlılığını azaltmak ve yenilenebilir enerji girişimlerini desteklemek için düzenlenen akaryakıt vergileri nedeniyle son bir yıl içerisinde ülkedeki motorin fiyatlarının yüzde 20nin üzerinde artış gösterdiği görülüyor.
Yeni vergiler litre başına motorine 6.5 sent, benzine 2.9 sent zam getiriyor.
Eylemciler ne istiyor?
Eylemciler hükümetin akaryakıta getirdiği ek vergi politikasını gözden geçirmesini ve vergilerin kaldırılmasını istiyor. İklim değişimiyle mücadele adı altında getirilen vergiler eylemciler tarafından kabul görmüyor.
Protestocuların temel talebi akaryakıt fiyatlarının düşürülmesi olarak ortaya çıkıyor.
Genellikle ülkenin merkezindeki yüksek kira fiyatları nedeniyle kırsal bölgelere yerleşen kişiler, günlük rutinleri ve işe gitmek için arabaya ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle protestoya yoğunluklu olarak katılan orta gelirli kırsal kesimde yaşayan kişiler, akaryakıt fiyatlarından birebir etkilenen kesim arasında yer alıyor.
Genel anlamda ise Fransızların yaklaşık yüzde 80’ini işe arabayla gidiyor. Bu nedenle akaryakıta yapılan zam büyük bir kesimi etkiliyor.
Protestoların arka planında ne var?
Fransa sokaklarında savaş görüntüsüne yol açan gösteriler görünürde akaryakıt zammını protesto etmek için düzenlense de esasen protestocuların Macron yönetiminin genel politika ve reformlarına tepki gösterdiği görülüyor.
Fransa toplumunda genel kanı Macron’un göreve geldiği günden bu yana yürüttüğü reformların ülkedeki zenginleri daha da zengin ettiği, orta ve alt gelirli insanların ise yaşamlarını zorlaştırdığı yönünde.
Bu çerçevede hükümetin akaryakıta koyduğu ek vergiyi, Fransızlar için “bardağı taşıran son damla” olarak nitelendirmek mümkün.
Sarı yelekliler genel anlamda belirli bir siyasi görüşe ya da radikal gruba mensup kişilerden oluşmuyor. Protestocuların genel profiline bakıldığında, bu kişilerin Fransanın ekonomik sorunlarını sırtlayan ve geçim sıkıntısı çeken orta gelirli kişilerden oluştuğu görülüyor.
Gelirleri düşük olan göstericiler, uygulanan vergilerin geçim sıkıntısını daha da derinleştirdiğinden şikayet ediyor.
Daha adil bir gelir dağılımı talep eden eylemciler, Macronun elitist olmasından ve halkın sesine kulak vermemesinden şikayetçi. Bu grup, Macronun politikalarının işletmeleri kayırdığı ve fayda sağladığını, halkı ise göz ardı ettiğini savunuyor.
Elysee Sarayının çevresine gelen yaklaşık 1200 kişinin, Macron istifa sloganlarını da bu çerçevede değerlendirmek gerekiyor.
Ay sonunu zor getiren bu kişiler için Macron’un iklim değişimiyle mücadele için başlattığı reformlar gereksiz ve anlamsız görünüyor.
Protestoların siyasi ve toplumsal yansımaları ne olur?
Popülaritesinin çok düşük olduğu bir dönemde ülkede ciddi etkisi olan bu eylemler Fransa Cumhurbaşkanı Macron’u zor durumda bırakıyor.
Gösterilerin, halihazırda popülaritesi yüzde 30lara düşen Macronu özellikle gelecek sene mayısta düzenlenecek Avrupa Parlamentosu seçimlerinde elini zayıflatacağı değerlendiriliyor.
Sarı yeleklilerin herhangi bir siyasi partiyle bağı bulunmasa da muhalefet desteğini ortaya koyuyor.
Destek gösterenler arasında Fransada geçen sene düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ikinci tura geçmeyi başaran aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisinin lideri Marine Le Pen de bulunuyor.
Le Penin destek verdiği gösteriler, ülkede Macron hükümetinden memnun olmayan kişilerin aşırı sağa kayma riskini artırıyor.
Diğer taraftan, gösterilerin ülke ekonomisi üzerindeki ciddi etkisini göz ardı etmemek gerekiyor.
Fransa Ekonomi Bakanı Bruno Le Maire, gösteriler nedeniyle şirketlerin ciro kaybının 17 Kasımda yüzde 39, cumartesi yüzde 24 olduğuna, 10 günde kasap, fırın ve kuaförlerin ciro kaybının yüzde 60 ila 70 olduğuna dikkati çekti.
Ülkedeki birçok sektörü vuran gösterilerin, yakın vadede ekonomik anlamda daha ağır sonuçlar doğuracağı düşünülüyor.
Fransa sokaklarının alevler altında kalması, zarar gören iş yerleri, ziyarete kapatılan turistik yerler ve polisin sert müdahaleleri, Avrupanın özgürlük ve demokrasi savunucusu rolüne bürünen Fransanın imajına da ağır bir darbe vuruyor.