Petrol zengini Venezuela ile Türkiye ilişkileri yükselişte

ANKARA (AA) ECENUR ÇOLAK Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın Latin Amerika gezisi kapsamında ziyaret edeceği Venezuela, 300 milyar varille dünyanın kanıtlanmış en büyük petrol rezervine sahip ülke olarak biliniyor.

Devlet Başkanı Nicolas Maduronun Türkiyeye büyük sevgi duyduğu ve Cumhurbaşkanı Erdoğandan çok kutuplu yeni dünyanın lideri olarak bahsettiği Venezuelayla Türkiye arasındaki ilişkiler en iyi dönemlerinden birini yaşıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğanın Güney Amerika gezisinin son durağı Venezuela olacak. Güney Amerikada bulunan Venezuela, kuzeyinde Karayip Denizi, doğusunda Guyana, güneyinde Brezilya ve batısında Kolombiya ile çevreleniyor.

Venezuela, 912 bin 50 kilometrekare yüz ölçümünün yanı sıra 2 bin 800 kilometre kıyı şeridine sahip.

Başkenti Caracas olan ülkenin nüfusu yaklaşık 31 milyon 900 bin. Ülkede nüfusun çoğunluğunu yüzde 67 ile Avrupalı, Afrikalı ve yerli halkın karışımı melezler oluşturuyor.

Resmi dili İspanyolca olan ülkede çeşitli yerel diller de konuşuluyor. Ülkede halkın büyük çoğunluğunu yüzde 96 oranıyla Hristiyan Katolikler oluşturuyor.

Venezuelanın siyasi tarihi

İspanyolların Güney Amerikadaki ilk sürekli yerleşimlerinden Venezuela, başarısız birkaç ayaklanmadan sonra İspanyadan bağımsızlığını Simon Bolivar önderliğinde 1821de kazandı.

Bağımsızlığının ilk yıllarında şimdiki Kolombiya, Panama ve Ekvador ile Büyük Kolombiyanın parçasını oluşturan Venezuela, 1830da bu birlikten ayrıldı.

Başkanlık sistemi ve federal cumhuriyetle yönetilen Venezuelada devlet başkanı hükümetin ve devletin başı, ayrıca görev süresi 6 yıl.

Devlet Başkanlığını 19992013 döneminde yürüten Hugo Chavezin 5 Mart 2013te hayatını kaybetmesinin ardından 14 Nisan 2013te düzenlenen başkanlık seçimlerini, Venezuela Birleşik Sosyalist Partisinin (PSUV) lideri Nicolas Maduro kazanmıştı.

Ülkede, son olarak 20 Mayısta yapılan ve yüzde 46nın üzerinde katılım sağlanan başkanlık seçiminde Maduro, yüzde 68 oyla yeniden devlet başkanı seçildi.

Öte yandan Venezuela, Birleşmiş Milletler (BM), Güney Amerika Uluslar Topluluğu (UNASUR), Latin Amerika İçin Bolivarcı İttifak (ALBA) ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) gibi uluslararası kuruluşlara üye.

Kanıtlanmış en büyük petrol rezervine sahip

Gayri safi yurt içi hasılası (GSYH) geçen yıl yaklaşık 215 milyar dolar olarak gerçekleşen Venezuelada, Dünya Ekonomik Görünüm (WEO) verilerine göre kişi başına düşen gelirin bu sene 3 bin 300 dolar olduğu tahmin ediliyor.

Uluslararası Para Fonuna (IMF) göre, ekonomik sıkıntıların yaşandığı ülkenin bu yıl yüzde 18 daralması beklenirken, enflasyon oranının yüzde 1,37 milyon olarak gerçekleşmesi öngörülüyor.

İşsizliğin yaklaşık yüzde 34,3 olduğu ülkenin 2017de ihracatı 30, ithalatı 10 milyar dolar seviyesindeydi.

300 milyar varille dünyanın kanıtlanmış en büyük petrol rezervine sahip Venezuelanın ekonomisi ağırlıklı petrol üretimi ve ihracatına dayanıyor. Ülke, GSYHnin yüzde 30unu ve ihracat gelirlerinin yüzde 95ini petrol sektöründen elde ediyor.

Bu sebeple petrol fiyatlarında 2014ten itibaren yaşanan düşüş, Venezuelanın ekonomisini olumsuz etkiledi. Geçen yıl günlük petrol üretimi 1,8 milyon varil olarak gerçekleşen ülkenin doğal gaz rezervi ise 5,7 trilyon metreküp seviyesinde.

Başlıca ihraç kalemleri petrol ve petrol ürünleri, boksit, alüminyum, mineraller, kimyasallarla tarım ürünlerinden oluşan Venezuela’nın önde gelen ihracat ortakları arasında ABD, Hindistan, Çin ve Küba, ithalat ortakları arasında ABD, Çin, Brezilya, Kolombiya ve Meksika bulunuyor.

Venezuelanın ekonomisi, düşen petrol fiyatlarının yanı sıra ABD yaptırımları nedeniyle de sıkıntı yaşıyor. Son olarak ABD, Venezuelanın altın sektörüne yaptırım kararı aldı. ABD yönetimi daha önce Venezuela Devlet Başkanı Maduronun eşi ve yakın çevresi de dahil pek çok kişiye yaptırım kararı almıştı.

Toplam dış borcu geçen yıl sonu itibarıyla 185 milyar dolar civarında olan Venezuelada, Maduro geçen sene karşılığı petrol rezervleriyle sağlanacak Petro isimli bir dijital para birimi oluşturulacağını, bu sistemle ekonomik yaptırımlara karşı yeni yöntemlerin mümkün hale geleceğini ifade etmişti.

Venezuela, Dünya Bankasının 2017 İş Yapma Kolaylığı Raporunda 190 ülke arasında 187nci sırada yer aldı.

9 ayda 5 yıllık dış ticaret geçildi

Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ile Venezuela arasındaki dış ticaret hacmi bu yılın 9 aylık döneminde 971 milyon 510 bin dolara ulaştı.

Türkiyenin bu dönemde Venezuelaya ihracatı 67 milyon 940 bin dolar olurken, bu ülkeden yapılan ithalat 903 milyon 570 bin 808 dolar olarak kayıtlara geçti.

Bu dönemde Türkiyenin öne çıkan ihracat kalemleri, hayvansal ve bitkisel katısıvı yağlar, mumlar, kauçuk eşya, hububat, un ve pastacılık ürünleri oldu.

Venezueladan ithal edilen ürünler kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherler, metal paralar, mineral yakıtlar ve yağlar, mineral mumlar, demir ve çelik ürünleri olarak sıralandı.

Türkiye ile Venezuela arasında 20132017 dönemindeki toplam dış ticaret hacmi 803 milyon 575 bin dolar olarak hesaplandı. Böylece, sadece yılın 9 ayında ulaşılan dış ticaret hacmi, iki ülke arasında son 5 yıldaki toplam dış ticaret hacmini geride bıraktı.

Latin Amerikada ilk diplomatik ilişki kurulan ülkelerden

Türkiye ile diplomatik ilişkileri 1950 yılında kurulan Venezuela, Latin Amerika ve Karayipler bölgesinde Türkiyenin ilk diplomatik ilişki kurduğu ülkeler arasında bulunuyor.

Coğrafi uzaklık ve her iki ülkenin uzun yıllar kendi bölgelerine yoğunlaşması nedeniyle uzun dönem sınırlı kalan ikili ilişkiler, son dönemdeki gelişmeler ve yüksek düzeyli karşılıklı ziyaretlerle yeni bir döneme girdi.

Venezuelada, Türkiye’nin Caracas Büyükelçiliğine ek olarak ülkenin en kalabalık eyaleti Zulianın merkezi ve Caracasın ardından ikinci büyük şehri Maracaiboda Fahri Konsolosluğu bulunuyor. Venezuelanın da Ankarada Büyükelçiliği ve İstanbulda Başkonsolosluğu hizmet veriyor.

FETÖ okulları TMVye devredildi

Türkiyeyle Venezuela arasındaki son dönemdeki yakın ilişkiler, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile mücadele alanında da etkisini gösteriyor.

Son olarak Venezuela Eğitim Bakanlığı ile imzalanan anlaşmaya göre, Venezuelanın başkenti Karakasta bulunan FETÖ/PDY iltisaklı iki okul, Türkiye Maarif Vakfı (TMV) bünyesine katıldı.

Maduro, Türkiye sevgisiyle biliniyor

Öte yandan Venezuela Devlet Başkanı Maduro, Türkiye’ye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ve Türk kültürüne duyduğu sevgiyle biliniyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı Venezuela’nın kardeşi ve arkadaşı şeklinde niteleyen Maduro, Erdoğan için çok kutuplu yeni dünyanın lideri ifadesini de kullanmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın temmuz ayında göreve başlama törenine gelen Maduro, iki ülke ilişkilerinden övgüyle bahsetmişti.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’yla eylül ayında Venezuela ziyareti sırasında görüşen Maduro, İspanyol bir yazarın El Turco adlı kitabını göstererek Osmanlı tarihine hayranlığını ve bilgisini dile getirmişti.

Maduro ayrıca, TRTnin 70e yakın ülkede seyredilen dizisi Diriliş Ertuğrula hayranlığıyla öne çıkıyor. Maduro, temmuzda dizinin Beykozdaki setini ziyaret etmiş, dizi geçen ay Venezuela devlet televizyonu TVESte yayına girmişti.