Türkiye ve AB birbirlerine daha fazla ihtiyaç duyuyor

ANKARA (AA) TUĞÇENUR YILMAZ Uzmanlar, Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) arasında son dönemde gerçekleştirilen temasların özellikle mevcut küresel düzende iki tarafın da birbirlerine daha fazla ihtiyaç duyduklarının göstergesi olduğunu söylüyor.

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birgül Demirtaş ve Bilgi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Emre Gönen, geçen hafta Ankarada gerçekleşen TürkiyeAB Yüksek Düzeyli Siyasi Diyalog toplantısının ardından AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Mevcut küresel meydan okumalar dikkate alındığında Türkiye ve AB, birkaç sene öncesiyle karşılaştırıldığında birbirlerine daha fazla ihtiyaç duyuyor. diyen Demirtaş, TürkiyeAB Yüksek Düzeyli Siyasi Diyalog Toplantısının ardından verilen mesajların bunun kanıtı niteliğinde olduğunu kaydetti.

Demirtaş, TürkiyeAB ilişkilerinin iki boyutu olduğun belirterek, İlki Türkiyenin ABye katılım süreci. İkincisi, Türkiyenin ve ABnin küresel meydan okumalar karşısında gerçekleştirdikleri diyalog ve etkileşim. ifadelerini kullandı.

Katılım sürecinin daha çok Gümrük Birliğinin güncellenmesi ve vize serbestisi gibi pratik ve kısa dönemli konulara odaklandığını kaydeden Demirtaş, iki tarafın da katılım müzakerelerinin hem iç hem de dış nedenler yüzünden çok hızlı ilerlemesi konusunda fazla bir beklentisi olmadığının verilen beyanlardan anlaşıldığına dikkati çekti.

Öte yandan Demirtaş, Ankara ve Brükselin, Suriye krizi, göç, İran ve Batı Balkanlarda devam eden sorunlar gibi konularda ortak görüşlere ve çıkarlara sahip olduğunun altını çizdi.

Demirtaş, şunları kaydetti:

Küresel sistemin temel kurumları ve normlarının, ABDdeki Trump yönetimi tarafından sorgulandığı ve küresel belirsizliğin arttığı böyle bir dönemde, İkinci Dünya Savaşından günümüze kadar küresel istikrarı sağlamada önemli roller üstlenmiş kurumların korunması ve İranla sağlanan nükleer anlaşmanın devam ettirilmesi konularında TürkiyeAB dayanışması, uluslararası sistem için de kritiktir.

İmtiyazlı ortaklık tartışması

Prof. Dr. Demirtaş, hem Türkiye hem de AB tarafının zaman zaman yaşadıkları sorunlara ve karşılıklı ötekileştirmelere rağmen hem siyasi, hem güvenlik hem de ekonomik açıdan birbirleri için ne kadar önemli olduklarının giderek daha fazla farkına vardığını kaydetti.

Demirtaş, ABde oylarını artıran aşırı sağ ve merkez partilerin, giderek daha fazla muhafazakarlaşması sonucunda ABde ya da üye ülkelerde bazı liderlerin, Türkiye’yi imtiyazlı ortak konumunda tutma çabasında olduğuna dikkati çekti.

Demirtaş, Gümrük Birliği nedeniyle Türkiye zaten halihazırda imtiyazlı ortaktır. Ankaranın kazanılmış bir hakkı olarak adaylık sürecinin ve tam üyelik müzakerelerinin, nihai sonuçta tam üyelik gerçekleşse de gerçekleşmese de, devam ettirilmesi gerektiği ve Türkiyenin reform süreci için AByle ilişkilerin tarihsel önem taşıdığı hatırlanmalıdır. şeklinde konuştu.

Türkiyenin AB üyeliğine yönelik reform sürecinin hızlandığı dönemlerde ekonomik kalkınmasını hızlandırabildiği ve küresel çapta yumuşak gücünü artırabildiğinin unutulmaması gerektiğinin altını çizen Demirtaş, fasıllar konusunda ABnin Türkiyeyi genişleme sürecinin tekrar aktif bir parçası haline getirmesi ve Ankaraya perspektif sunması gerektiğini söyledi.

Gelinen noktada, AB, diğer aday ülkeler Sırbistan ve Karadağ için kriterleri yerine getirmeleri durumunda 2025te tam üye olabileceklerini söylerken, Türkiye için bir tarih telaffuz edilmemektedir. diyen Demirtaş, öte yandan, Türkiyenin de müzakere sürecinin canlanabilmesi için 22 Kasımdaki ortak açıklamada belirtildiği gibi hukukun üstünlüğü ve temel haklar konularında reform sürecinin canlandırılması gerektiğini belirtti.

Avrupadan kopmadık kopmayacağız

Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Gönen de Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasında son zamanlarda artan temasların önemli olduğunu vurguladı.

Gönen, geçen hafta AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve Komşuluk Politikaları ve Genişleme Müzakerelerinden Sorumlu Komisyon Üyesi Johannes Hahnın katılımıyla Ankarada gerçekleşen TürkiyeAB Yüksek Düzeyli Siyasi Diyalog toplantısının önemli bir gelişme olduğunu ancak daha yüksek düzeyli görüşmelerin bu kapsamda daha çok önem arz ettiğini bildirdi.

Avrupadan kopmadık kopmayacağız. Pek mümkün de değil. Karşılıklı çok derin ilişkiler var. diyen Gönen, Türkiyenin bölgede AB için önemli bir ülke olduğunun altını çizdi.

Toplantı sonrası yapılan ortak açıklamalarda ABnin Türkiyenin vazgeçilmezliğine yönelik mesajlar verdiğine dikkati çeken Gönen, bu kapsamda özellikle Türkiyenin misafir ettiği yaklaşık 4 milyon sığınmacı ve bu kapsamdaki çalışmalarının takdir edildiğini kaydetti.

Gönen ayrıca İstanbulda düzenlenen Suriye konusundaki Türkiye, Rusya, Almanya ve Fransa dörtlü zirve toplantısında ABnin çok etkilendiğini belirterek, Özellikle Fransa ve Almanya, Türkiyenin orada yumuşak güç olarak ABye neler katabileceğini bir kere daha gördü. şeklinde konuştu.

AB ve Türkiyenin birbirlerinden birtakım beklentileri olduğuna dikkati çeken Gönen, İki taraf da enterasan bir şekilde birbirinden jest bekliyor. İki taraf da ilk adımı atmak istemiyor. dedi. Öte yandan Gönen, ikili ilişkilerdeki sorunları sınırlamak ve mümkün nispette tamir etmek düzeyinde adımlar atılabileceğini ve bu son toplantıda da bu minvalde ilerleme sağlandığını belirtti.

ABye kurumsal anlamda entegre olma ve Gümrük Birliğinin modernizasyonunun çok önemli meseleler olduğunu kaydeden Gönen, Özellikle ABDnin ne yapacağı belli olmayan bir başkanlık dönemi olduğu bu süreçte AB ülkelerinin demokratik, laik bir Türkiyeden vazgeçmesi mümkün değil. diye konuştu.

Gönen, ABnin, Türkiyedeki darbe girişimi ve sonrasında yaşananları geç de olsa sonunda anladığını belirterek, Türk demokrasisinin darbe girişiminde nasıl büyük bir badire atlattığını da nihayet anlamış bulunuyorlar. dedi.