'INSTEX İran'ın ihtiyaçlarının birçoğunu karşılamıyor'

ANKARA (AA) İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Başkanı Haşmetullah Felahatpişe, Almanya, Fransa ve İngiltere'nin, ABD yaptırımlarına karşı kurduğu AB destekli özel ticari mekanizmanın İran'ın ihtiyaçlarının birçoğunu karşılamadığını söyledi.

İranlı Öğrenciler Haber Ajansı ISNA'ya konuşan Felahatpişe, nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarının kurduğu Instrument in Support of Trade Exchanges (INSTEX) adını verdikleri mekanizmanın ekonomik değil daha çok siyasi amaçlı olduğunu belirtti.

Felahetpişe, "Bu nedenle mekanizma İran'ın ekonomik ihtiyaçlarının birçoğunu karşılamıyor ancak ABD yeni mali mekanizmayla birlikte daha çok yalnızlaşacak. İran, bu nedenle yeni mekanizmayı memnuniyetle karşıladı." dedi.

Mekanizmanın İran ekonomisine yapacağı etkiyi görmek için zamana ihtiyaç olduğunu dile getiren Felahatpişe, İran ile Avrupalı yetkililerin mekanizmayla ilgili ayrıntıları görüşmesi gerektiğini vurguladı.

Avrupa'nın mekanizmayla İran'ın Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu'na (FATF) üyeliğini ilişkilendirmesinin yanlış olduğunu anlatan Felahatpişe, "İran'ın Avrupa nedeniyle FATF konusunda bir adım atması beklenmemeli." diye konuştu.

Felahatpişe, İran'ın balistik füze programı konusunda Avrupa ile müzakere etmeyeceğini de sözlerine ekledi.

Öte yandan İran'ın eski Savunma Bakanı ve Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Üyesi Ahmed Vahidi, FATF'yi, küresel güçlerin kontrolünde bulunan casusluk mekanizması olarak niteleyerek, AB destekli mekanizmanın kurulmasıyla konseyin FATF'ye ilişkin yaklaşımının değişmeyeceğini söyledi.

Başkent Tahran'daki Ulusal Yüksek Savunma Üniversitesi Rektörlüğü görevini de üstlenen Vahidi, "Avrupa ülkelerinin mekanizmayı kurması Mayıs 2018'de nükleer anlaşmayı korumak için İran'a sundukları taahhütlerinin sadece küçük bir parçası ancak bu dahi henüz uygulamaya girmedi." ifadelerini kullandı.

Nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarından AB destekli mekanizma

Fransa, İngiltere ve Almanya dışişleri bakanları perşembe günü Romanya'nın başkenti Bükreş'te İran'la ticaret için ortak bir ödeme mekanizması ve şirket kurduklarını duyurmuştu. INSTEX'in Fransa'nın başkenti Paris merkezli olacağı ve yöneticiliğine Alman Per Fischer'in getirileceği aktarılmıştı.

Mekanizma, AB'ye ABD Doları kullanmadan İran ile doğrudan ticaret imkanı sağlayacak. AB'nin uzun süredir üzerinde çalıştığı yeni mekanizmanın İranlı ve Avrupalı uzmanlar arasındaki birkaç aylık görüşmeler sonrasında operasyonel hale geleceği belirtiliyor.

İlk aşamada, ambargo dışı ilaç ve gıda gibi ürünlerini kapsayacak mekanizma, İran'ın petrol ticaretine imkan sağlamayacak. Ambargoya dahil olmasa da finansal ve bankacılık yaptırımları nedeniyle bu malların ticareti mümkün olmuyordu. ABD Doları kullanmadan çalışacak mekanizmanın bankalar ve şirketlere yaptırım tehdidi olmadan çalışma imkanı sağlaması öngörülüyor.